Tijdens de bijeenkomst Marktpeiling Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling gingen ontwikkelaars, ontwikkelende bouwers en experts met elkaar in gesprek over de vraag hoe we in Nederland toekomstbestendige gebieden kunnen realiseren. Aanleiding vormden de plannen voor twee locaties in de Stedendriehoek: De Marshoeve in Loenen en het Burgersterrein in Eerbeek. Beide gebieden kennen hun eigen uitdagingen en aanpak, maar delen de ambitie om op een duurzame en toekomstgerichte manier te ontwikkelen.
De Marshoeve: partnerselectie met ruimte voor ontwikkeling
In Loenen zet de gemeente Apeldoorn in op een ontwikkelkader dat ruimte laat voor de markt. De Marshoeve krijgt een woonbestemming in samenhang met natuurontwikkeling, met behoud van de cultuurhistorische waarde van het gebied. Een historische beek loopt dwars door het terrein, dat bovendien laag en nat ligt, factoren die vragen om slimme oplossingen voor waterbeheer.
Hoewel netcongestie hier geen groot probleem vormt, brengt de ligging nabij een Natura 2000-gebied wel uitdagingen rondom stikstof met zich mee. Met een ambitie van circa 200 woningen kiest Apeldoorn voor een partnerselectie, waarbij in getrapte overeenkomsten met één ontwikkelaar wordt samengewerkt aan de verdere ontwikkeling en realisatie.
Eerbeek: planselectie met duidelijke kaders
De gemeente Brummen kiest in Eerbeek juist voor een andere koers. Op het Burgersterrein, waar de ambitie ligt bij ruim 100 woningen, is samen met het dorp gewerkt aan een uitgebreid en participatief vastgesteld kader. Hier wordt uitgegaan van een vaste grondprijs en veel vooraf bepaalde uitgangspunten. Brummen bereidt een marktconsultatie voor en kiest voor een planselectie, waarbij ontwikkelaars op basis van hun visie en plan worden beoordeeld.
Kennisdeling van Building Balance
Ivar Diekerhof van Building Balance gaf tijdens de bijeenkomst een toelichting op de aanbestedingstool planselectie en op de nieuwe tool voor partnerselectie die momenteel in ontwikkeling is. Deze instrumenten ondersteunen gemeenten en marktpartijen bij het transparant en doelgericht vormgeven van hun samenwerkingen in gebiedsontwikkeling.
Inspiratie uit de praktijk: Hokseberg in ’t Harde
Vanuit Prins Bouw en Op ’t Eekt Groenontwerp werd het project Hokseberg in ’t Harde gepresenteerd als inspirerend voorbeeld van toekomstbestendige gebiedsontwikkeling. Hier is nadrukkelijk rekening gehouden met de oorspronkelijke inrichting van het landschap: behoud van singels, toepassing van inheemse beplanting en waterberging in wadi’s. De woningen kregen een eigen ontwerp, afgestemd op de omgeving, met aandacht voor natuurinclusief en klimaatadaptief bouwen.
Hoewel het gebruik van lichte gevelkleuren en straatmaterialen de temperatuurstijging nog verder had kunnen beperken, bleek dat in dit project niet haalbaar. De ervaringen bieden waardevolle lessen voor toekomstige projecten.
Gezamenlijke reflectie: balans tussen visie en ruimte
In de afsluitende discussie kwam de samenwerking tussen overheid en markt centraal te staan. Er werd gebrainstormd over:
- het belang van een duidelijke gemeentelijke visie zonder deze te dicht te timmeren;
- wederzijds vertrouwen tussen partijen;
- de voordelen en minpunten van veel of weinig spelregels;
- de rol van welstand;
- de kosten en inspanning voor ontwikkelaars bij tenderprocedures;
- de verdeling van woningtypen (sociaal, midden en vrije sector);
- en het nut van dialoog als onderdeel van de selectieprocedure.
De bijeenkomst liet zien dat toekomstbestendige gebiedsontwikkeling vraagt om flexibiliteit, samenwerking en wederzijds begrip. Door kennis te delen en van elkaar te leren, groeit het gezamenlijke vermogen om gebieden te ontwikkelen die niet alleen duurzaam, maar ook leefbaar en veerkrachtig zijn.
